Struktura rynku: definicja, cechy, rodzaje i przykłady

Struktura rynku to koncepcja w teorii ekonomii, która klasyfikuje firmy na podstawie rodzajów towarów i usług, które sprzedają (homogeniczne lub heterogeniczne) oraz wpływu czynników zewnętrznych na ich działalność. Zrozumienie struktury rynku pomaga zrozumieć unikalne cechy różnych rynków.

Co to jest struktura rynku?

Struktura rynku to sposób, w jaki różne branże są kategoryzowane i wyróżniane na podstawie poziomu i rodzaju konkurencji o towary i usługi. Struktura rynku odnosi się do otoczenia gospodarczego, w którym funkcjonuje przedsiębiorstwo. Charakteryzuje konkurencyjność branży poprzez takie aspekty jak stopień trudności wejścia do branży oraz liczba zaangażowanych sprzedawców.

Strukturę rynku można podzielić na cztery główne kategorie: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol i monopol. Struktura rynku zależy od kilku czynników, takich jak liczba kupujących i sprzedających, siła przetargowa, poziom konkurencji, zróżnicowanie produktów i dostępność rynku.

Kluczowe dania na wynos

• Termin „struktura rynku” odnosi się do warunków, w jakich działa firma, w tym zmiennych, takich jak poziom konkurencji, bariery wejścia i zróżnicowanie produktów.
• Istnieją cztery podstawowe struktury rynku: konkurencja doskonała, konkurencja monopolistyczna, oligopol i monopol.
• Gdy na rynku działa kilku konkurentów, zwiększa to szanse na uzyskanie uczciwych i konkurencyjnych cen dla klientów. W przypadku rynków oligopolowych i monopolistycznych, przepisy rządowe mogą uniemożliwić firmom naliczanie niesprawiedliwych cen.
• Aby zrozumieć strukturę rynku danej branży, należy wziąć pod uwagę liczbę i rodzaj firm działających na danym rynku. Wyspecjalizowane firmy, rynki kapitałowe i uczestnicy rynku to wszystkie aspekty, które należy wziąć pod uwagę.

Znaczenie struktury rynku

Zrozumienie struktury rynku ma kluczowe znaczenie dla określenia odpowiedniej strategii biznesowej dla firmy. Wpływa na poziom i rodzaj konkurencji, co z kolei wpływa na ceny, zróżnicowanie produktów i różne inne aspekty operacyjne. Znajomość struktury rynku ma kluczowe znaczenie dla skutecznego prowadzenia i rozwijania działalności na określonym rynku. Pomaga w analizie wyników rynkowych i optymalizacji wyników rynkowych.

Badając różne struktury rynkowe, firmy mogą lepiej zrozumieć, jak skutecznie zaspokajać potrzeby docelowej bazy klientów i prześcigać swoich rywali. Może to obejmować opracowanie planów, które zwiększą ich przewagę konkurencyjną, zwiększą zadowolenie klientów i przyczynią się do udoskonalenia nowych produktów. Rozumiejąc strukturę rynku, organizacje mogą wskazać obiecujące rynki dla rozszerzenia swojej działalności i określić najskuteczniejszą metodę wejścia na te rynki.

Znajomość różnych struktur rynkowych może znacząco wpłynąć na motywację, wybory i opcje firmy, co z kolei wpływa na wyniki rynkowe, takie jak koszty, dostępność produktów i asortyment. Analizując strukturę rynku, firmy mogą przewidywać potencjalne szanse i zagrożenia, które mogą mieć wpływ na ich działalność i dominację na rynku. Ta wiedza pomaga firmom dostosować swoje procedury i zachować konkurencyjność w zaspokajaniu potrzeb rynku.

Rodzaje struktur rynkowych

1) Doskonała konkurencja

Rynek doskonale konkurencyjny charakteryzuje się dużą liczbą małych firm wytwarzających jednorodny produkt, brakiem barier wejścia i wyjścia, doskonałą informacją o cenach i brakiem efektów zewnętrznych. Ten typ struktury rynku prowadzi do ceny rynkowej, która jest określana przez interakcję podaży i popytu.

Konkurencja doskonała to sytuacja, w której konkuruje ze sobą wiele małych firm. Firmy te oferują podobne produkty, które nie różnią się ceną i nie mają kontroli nad ceną rynkową. Mają również swobodę wejścia na rynek lub wyjścia z niego.

W doskonałej strukturze rynkowej konkurencji istnieje wiele firm konkurujących ze sobą. Chociaż ekonomiści nie określają dokładnej liczby wymaganych spółek, chodzi o to, aby wpływ każdej firmy na rynek był minimalny. Ze względu na brak istotnych barier wejścia konkurencja w tej strukturze rynku jest duża.

Doskonałe cechy konkurencji

• Ma nieskończoną liczbę kupujących i sprzedających.
• Wszystkie firmy wytwarzają jednorodny produkt bez różnicowania marek i nie ma większych różnic w jakości.
• Na rynku panuje doskonała znajomość cen i produktów innych firm.
• Nie ma barier wejścia ani wyjścia.
• Firmy nie mogą wpływać na cenę rynkową swoich produktów i dlatego są uważane za cenobiorców.

2) Konkurencja monopolistyczna

Konkurencja monopolistyczna to rodzaj rynku, który łączy w sobie cechy rynku monopolistycznego i konkurencyjnego, czego efektem jest niedoskonała konkurencyjna struktura. Na rynku jest wielu producentów i konsumentów, a żadna pojedyncza firma nie ma pełnej władzy nad ustalaniem ceny rynkowej. Uważa się, że konkurencyjne produkty mają cechy wyróżniające poza ceną, zdaniem konsumentów.

W tego typu niedoskonałej konkurencji sprzedawcy mogą się wyróżnić, oferując produkty wyższej jakości i stosując charakterystyczny branding. Coraz popularniejsze wśród firm staje się różnicowanie swoich produktów na różne sposoby, takie jak projekt, funkcje i usługi.

Charakterystyka konkurencji monopolistycznej

• Ma dużą liczbę firm, z których każda wytwarza nieco inne produkty.
• Istnieje kilka barier wejścia i wyjścia.
• Produkty mają pewne zróżnicowanie, takie jak branding.
• Doskonała wiedza nie jest dostępna dla kupujących i sprzedających.
• Firmy mogą ustalać własne ceny i mieć możliwość wpływania na ceny rynkowe swoich produktów.

3) Oligopol

Definicja rynku oligopolu charakteryzuje się ograniczoną liczbą głównych sprzedawców, którzy sprzedają swoje produkty dużej grupie klientów. Rozpoczęcie pracy w branży może być trudne ze względu na wysokie koszty początkowe i wymagania patentowe. Jednak dołączenie do oligopolu jest na ogół łatwiejsze niż próba przyłączenia się do monopolu. Istnieje tylko kilka dużych firm, które sprzedają unikalne lub podobne produkty.

Ponieważ na rynku jest tylko kilku graczy, ich strategie konkurencyjne są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie wpływają. Na rynku firmy mogą albo sprzedawać te same produkty w konkurencji doskonałej, albo sprzedawać różne produkty w konkurencji monopolistycznej. Główną różnicą jest to, że każda firma posiada wystarczającą siłę rynkową, aby wpłynąć na swoich rywali.

Charakterystyka oligopolu

• W branży działa tylko kilka firm. W rezultacie firmy te są wysoce współzależne, a działania jednej firmy mogą znacząco wpłynąć na decyzje innych.
• Oligopole mają możliwość ustalania cen, zamiast po prostu reagować na ceny rynkowe.
• Wejście na ten obszar jest trudne ze względu na różne czynniki, takie jak ekonomia skali, dostęp do drogich i złożonych technologii, patenty oraz strategiczne działania istniejących firm mające na celu zniechęcenie lub wyeliminowanie nowych firm.
• Produkt może być taki sam lub mieć różne warianty.
• W oligopolach konkurencja zwykle odbywa się za pomocą metod pozacenowych, takich jak oferowanie programów lojalnościowych, reklama, różnicowanie produktów itp.
• Oligopole mogą utrzymywać długoterminowe zyski, tworząc bariery, które uniemożliwiają nowym firmom wejście na rynek i konkurowanie z nimi. Ten brak konkurencji pozwala oligopolom zatrzymać nadwyżki zysków.

4) Monopol

Monopol to struktura rynku, w której występuje tylko jeden dostawca określonego produktu lub usługi. Monopolista ma pełną kontrolę nad ceną i ilością produktu lub usługi. Bariery wejścia, takie jak wysokie koszty początkowe, ograniczone zasoby i patenty, często prowadzą do braku konkurencji w czysto monopolistycznej strukturze rynku.

Monopole charakteryzują się brakiem konkurencji na rynku, w wyniku czego monopolista jest w stanie ustalać ceny i produkcję, które mogą być wyższe niż te, które byłyby na konkurencyjnym rynku. Monopole mają również zwykle wyższe bariery wejścia, co uniemożliwia nowym konkurentom wejście na rynek i konkurowanie z nimi.

Udział monopolisty w rynku ujawnia rzeczywisty popyt klientów na produkt lub usługę, w przeciwieństwie do całego popytu rynkowego. Ponieważ jest tylko jeden dostawca, monopolista może ustalać ceny bez martwienia się, że inne firmy zareagują konkurencyjnymi cenami. Oznacza to, że monopolista może żądać więcej za produkt lub usługę, niż byłoby to możliwe na konkurencyjnym rynku.

Charakterystyka monopolu

• Jeden dostawca produktu lub usługi
• Wysokie bariery wejścia
• Bez konkurencji
• Możliwość ustalania cen bez konkurencji
• Udział w rynku ujawnia rzeczywisty popyt klientów, a nie cały popyt rynkowy
• Na rynku jest tylko kilku nabywców, co oznacza, że ​​ich siła nabywcza jest ograniczona
• Nadwyżki zysków monopolista może zatrzymać z powodu braku konkurencji.

Tabela do analizy struktury rynku

Przykłady struktury rynku

Przyjrzyjmy się różnym przykładom struktur rynkowych i zrozummy ich kluczowe cechy –

Doskonały przykład konkurencji

Na targu spotyka się wielu sprzedawców i kupujących. Zazwyczaj produkty i ceny nie różnią się znacznie na różnych rynkach rolniczych, z wyjątkiem tych oznaczonych jako ekologiczne. Metody stosowane do uprawy produktów oraz ich opakowania/branding nie mają znaczącego wpływu.

W związku z tym zamknięcie jednego z gospodarstw dostarczających towary na rynek jest mało prawdopodobne, aby miało to wpływ na średnie ceny. Innymi przykładami doskonałej konkurencji mogą być supermarkety lub przemysł technologiczny.

Przykład konkurencji monopolistycznej

Branża restauracyjna jest doskonałym przykładem konkurencji monopolistycznej. Pomimo wielu restauracji, każdy lokal oferuje klientom coś wyjątkowego — wystrój, ofertę menu, atmosferę, obsługę klienta itp. Restauracje są w stanie wyróżnić się na tle konkurencji i zbudować bazę lojalnych klientów. Nawet jeśli klienci mogą przełączać się między różnymi restauracjami, prawdopodobnie wrócą do swojej ulubionej.

Stąd branże charakteryzujące się konkurencją monopolistyczną obejmują restauracje, salony fryzjerskie, artykuły gospodarstwa domowego i odzież. Oznacza to, że produkty takie jak płyn do naczyń czy hamburgery są sprzedawane przez różne konkurujące ze sobą firmy, przy czym każda firma ma własne strategie marketingowe i ceny.

Przykład oligopolistyczny

Przemysł motoryzacyjny jest przykładem oligopolu. Kilka dużych firm ma większość udziału w rynku i jest właścicielem prawie wszystkich producentów samochodów na świecie. Firmy te stosują strategiczne ceny, lokowanie produktu i reklamy, aby trzymać konkurencję na dystans. Struktura rynku w tej branży jest taka, że ​​nowym firmom trudno jest wejść na rynek i konkurować z istniejącymi graczami.

Dlatego branże charakteryzujące się oligopolem obejmują motoryzację, linie lotnicze, producentów stali, firmy petrochemiczne i farmaceutyczne itp. Wszystkie one działają w środowisku z niewielką liczbą graczy, wysokimi barierami wejścia i znaczną stabilnością cen.

Przykład monopolu

Google jest doskonałym przykładem rynku monopolistycznego. Dominuje na rynku wyszukiwarek bez bliskich konkurentów. Google kontroluje algorytmy wyszukiwarek, reklamy, treści i inne usługi. Udział Google w rynku jest tak dominujący, że może ustalać ceny bez obawy o konkurencję.

Największa wyszukiwarka ma ponad 70% udziału w rynku dzięki autorskiemu algorytmowi. Ponadto firma rozszerzyła działalność na różne połączone ze sobą usługi internetowe, takie jak mapy, Gmail i wyszukiwarki. Dzięki innowacyjnej i zaawansowanej technologii firma wyprzedziła swoich konkurentów, Yahoo i Microsoft.

Innymi przykładami rzeczywistych monopoli są firmy kolejowe, Luxottica, AB InBev, Microsoft, produkty opatentowane, Facebook, AT&T i Apple. Wszystkie te firmy cieszą się dużym udziałem w rynku, silną marką i mogą podejmować decyzje bez obawy o konkurencję.

Wniosek!

Podsumowując, ważne jest, aby zrozumieć, że struktura rynku jest niezbędna dla każdej firmy, ponieważ pomaga określić krańcowe przychody i wyniki firmy w realistycznych warunkach rynkowych. Ważne jest również rozpoznanie różnych innych struktur rynkowych, takich jak oligopole, monopole i duopole, aby zrozumieć, w jaki sposób konkurencja rynkowa wpłynie na rynek. Uwzględnienie tych kwestii pomoże firmom podejmować świadome decyzje i odnosić sukcesy na swoich rynkach.

Podobał Ci się ten post? Sprawdź całą serię dotyczącą marketingu